Boekhouden. Alleen al het woord kan bij beginnende ondernemers stress opleveren. Want waar begin je? Hoe werkt het? En moet je daar eigenlijk niet een opleiding voor gevolgd hebben? Geen zorgen: in dit artikel leg ik je stap voor stap uit hoe je als beginner aan je boekhouding begint. En geloof me: het is minder ingewikkeld dan je denkt.
Hoe kun je als beginner boekhouden?
Als startende ondernemer kun je op verschillende manieren boekhouden. De meeste freelancers beginnen zelf in Excel of met een eenvoudig boekhoudprogramma. Het belangrijkste is dat je je inkomsten en uitgaven netjes bijhoudt — want dat is de kern van boekhouden: overzicht creëren.
Er zijn grofweg drie manieren om te starten:
- Excel of Google Sheets – geschikt voor de allereerste fase, maar snel onoverzichtelijk als je meer transacties krijgt.
- Een online boekhoudprogramma – zoals e-Boekhouden, dat veel automatisch voor je doet.
- Een boekhouder inschakelen – vooral handig als je administratie complexer wordt of je er zelf écht geen energie van krijgt.
Tip: Ik mag 15 maanden gratis online boekhouden met e-Boekhouden.nl weggeven. Ik gebruik dit online boekhoudprogramma ook sinds 2016 en ben heel enthousiast.
Hoe ziet een eenvoudige boekhouding eruit?
Een simpele boekhouding bestaat uit deze onderdelen:
- Uitgaande facturen (inkomsten) – de facturen die jij naar je klanten stuurt.
- Inkomende facturen (kosten) – bonnetjes, abonnementen, zakelijke uitgaven.
- Banktransacties – gekoppeld aan je zakelijke rekening.
- Btw-administratie – vooral belangrijk als je btw-plichtig bent.
- Urenregistratie – relevant voor de zelfstandigenaftrek.
- Kasboek (optioneel) – als je ook contant betaalt of ontvangt.
In een boekhoudprogramma zie je dit allemaal terug in overzichtelijke dashboards, grafieken en rapportages. Handmatig werkt het ook, maar je bent er dan wel meer tijd aan kwijt.
Kan je je boekhouding zelf doen?
Ja, absoluut! Veel freelancers en kleine ondernemers doen hun boekhouding gewoon zelf. Zeker in het begin kan dat een goede keuze zijn: je bespaart kosten én je leert je cijfers echt begrijpen.
Maar: houd er rekening mee dat je boekhouding aan regels moet voldoen. Je moet facturen op de juiste manier opstellen, btw correct verwerken en je administratie minimaal 7 jaar bewaren. Als dat je afschrikt, kan het slim zijn om een professional mee te laten kijken.
Een veelgebruikte tussenoplossing: zelf doen met periodieke controle door een boekhouder. Zo houd je zelf de regie, maar voorkom je fouten.
Kun je jezelf boekhouden leren?
Zeker! Er zijn genoeg gratis én betaalde manieren om jezelf boekhouden aan te leren:
- Online cursussen (kijk ook zeker eens bij de online colleges die ik aanbied)
- Handleidingen van boekhoudprogramma’s (vaak heel duidelijk en stap-voor-stap)
- YouTube-video’s van ondernemers die laten zien hoe zij hun administratie doen (tip: check het YouTube kanaal van the happy financial).
- Artikelen zoals deze 😉
Als je begint met een boekhoudprogramma, leer je het gaandeweg doordat je er veel mee werkt. Je hoeft geen boekhoudkundige achtergrond te hebben — je leert het vooral door het gewoon te doen.
Tip: Ik mag 15 maanden gratis online boekhouden met e-Boekhouden.nl weggeven. Ik gebruik dit online boekhoudprogramma ook sinds 2016 en ben heel enthousiast.
Is boekhouden leren moeilijk?
Boekhouden is technisch, maar niet per se moeilijk. Als je het stapsgewijs aanpakt en zorgt dat je de basis snapt, kom je al een heel eind.
Wat het wél lastig maakt:
- Als je te lang wacht en alles moet inhalen
- Als je alles handmatig probeert te doen (Excel bijvoorbeeld)
- Als je geen structuur aanbrengt
Wat helpt:
- Regelmaat: plan bijvoorbeeld elke week 30 minuten in voor je administratie
- Automatisering: koppel je zakelijke rekening aan je boekhoudprogramma
- Duidelijke structuur: werk altijd met dezelfde categorieën en formats
Hoe begin ik met het inrichten van een boekhouding?
Een goede voorbereiding is het halve werk. Begin met:
- Open een zakelijke bankrekening
Zo houd je privé en zakelijk gescheiden. Dat geeft overzicht en is handig voor je aangiftes. - Kies een boekhoudsysteem
Start met wat bij jou past: Excel, een app, of een compleet boekhoudprogramma. - Stel je factuurlayout in
Zorg dat je facturen voldoen aan de eisen van de Belastingdienst (factuurnummer, btw-nummer, datum, enz.) - Maak mappen of labels aan
Voor bonnetjes, kosten, inkomsten, etc. Digitaal is prima — als het maar terug te vinden is. - Plan vaste administratie-momenten
Bijvoorbeeld elke vrijdagmiddag even je facturen inboeken en banktransacties controleren.
Wat is de basisregel van boekhouden?
De belangrijkste regel van boekhouden is: alles wat er financieel gebeurt in je bedrijf, moet je kunnen onderbouwen. Dus:
- Elke euro die binnenkomt of uitgaat moet je kunnen verklaren (factuur, bon, contract)
- Je administratie moet altijd up-to-date zijn
- Je moet het minimaal 7 jaar bewaren (voor de Belastingdienst)
Kortom: overzicht, onderbouwing en consistentie zijn key.
Tot slot: begin gewoon
Wachten tot je het perfect begrijpt, is geen goed plan. Begin gewoon. Kies een simpele tool, start met je eerste factuur, houd je bonnetjes netjes bij en leer al doende. Boekhouden hoeft geen hoofdpijn te zijn — het kan je juist grip geven op je bedrijf. En dat voelt lekkerder dan je denkt.
