Iedere ondernemer wil groeien, klanten tevreden houden en financieel gezond blijven. Maar veel weten niet dat er risico’s op de loer liggen die je onderneming in serieuze juridische problemen kunnen brengen? Niet per se door eigen toedoen, maar door het gedrag van medewerkers.
Denk aan fraude, onzorgvuldig omgaan met data of het negeren van veiligheidsregels. Als ondernemer kun je hier indirect toch verantwoordelijk voor worden gehouden. Gelukkig zijn er manieren om dit te voorkomen.
Wat zijn strafbare feiten binnen je bedrijf?
Het gaat vaak niet om grote schandalen, maar om kleine dingen die grote gevolgen kunnen hebben. Denk aan een medewerker die structureel te veel uren declareert, iemand die privacyregels overtreedt bij het verwerken van klantgegevens, of een collega die zich niet aan de veiligheidsvoorschriften houdt op de werkvloer.
Deze situaties kunnen uitgroeien tot strafbare feiten, zeker als blijkt dat er vanuit de organisatie geen goed toezicht of beleid was. Een concreet voorbeeld: stel dat een medewerker gevaarlijke stoffen op een onveilige manier opslaat. Er gebeurt een ongeluk, en dan blijkt dat er geen duidelijke instructies of controles waren. Het gevolg? De onderneming kan strafrechtelijk worden aangepakt wegens het in gevaar brengen van de veiligheid van anderen.
Of denk aan een administratief medewerker die langdurig geld wegsluist. Als blijkt dat er geen interne controlesystemen waren, komt dat ook op het bord van de werkgever terecht.
Waarom jij als ondernemer wél verantwoordelijk kunt zijn
Ook als je als ondernemer nergens van wist, kan het Openbaar Ministerie vinden dat jij verantwoordelijk bent. Bijvoorbeeld omdat je te weinig hebt gedaan om dit soort gedrag te voorkomen. Juridisch gezien heet dat ‘verwijtbare nalatigheid’. Als je geen regels opstelt, geen controles uitvoert en geen meldsysteem aanbiedt, dan loop je het risico dat jouw bedrijf (of jijzelf als bestuurder) aansprakelijk wordt gesteld.
Er zijn zelfs gevallen waarin bestuurders persoonlijk vervolgd zijn, omdat zij volgens het OM hadden kunnen ingrijpen, maar dat niet deden. Bijvoorbeeld bij grootschalige btw-fraude door medewerkers, of bij ongevallen op de werkvloer waarbij duidelijk werd dat veiligheidsmaatregelen ontbraken. Het strafrecht kijkt dan niet alleen naar de dader, maar ook naar de structuur en cultuur binnen het bedrijf.
Praktische stappen om strafbare situaties te voorkomen
Als ondernemer zijn er een paar stappen die je kan ondernemen om strafbare situaties te voorkomen.
Maak afspraken duidelijk
Zorg voor een helder intern beleid waarin staat wat wel en niet mag. Denk aan een gedragscode, afspraken over werktijden, privacy en veiligheid. Leg deze vast en communiceer ze regelmatig door naar je medewerkers.
Toezicht en controle
Vertrouwen is goed, controleren is beter. Voer steekproeven uit, controleer declaraties, en kijk of processen lopen zoals ze horen te lopen. Zo kun je op tijd ingrijpen.
Creëer een veilige meldcultuur
Maak het makkelijk en veilig voor medewerkers om misstanden te melden. Anoniem melden moet mogelijk zijn, en signalen moeten serieus genomen worden.
Train je team
Veel fouten gebeuren uit onwetendheid. Zorg dus voor regelmatige trainingen, bijvoorbeeld over privacywetgeving, integriteit of veiligheid.
Houd jezelf up-to-date
Wetten en regels veranderen constant. Blijf daarom goed op de hoogte van wat er speelt binnen jouw branche. Dit kun je zelf doen of laten begeleiden door een expert.
Wanneer is het verstandig om hulp in te schakelen?
Als er signalen zijn van mogelijk strafbaar gedrag binnen je organisatie, is het slim om direct juridisch advies in te winnen. Een gespecialiseerde strafrechtadvocaat kijkt mee naar je interne processen en helpt voorkomen dat fouten groter worden dan nodig is. Met een platform zoals Eersterechtshulp.nl vind je snel de geschikte specialist.
Een strafrechtadvocaat kan ook erg handig zijn om preventief mee te laten kijken naar het beleid en interne structuur, om zo ellende en schade in de toekomst te voorkomen.
Je hoeft geen juridisch expert te zijn om strafbare fouten binnen je bedrijf te voorkomen. Door het maken van duidelijke afspraken en vastlegging in combinatie met actief toezicht en een open bedrijfscultuur kom je al een heel eind.
Door bewust te zijn van de risico’s en actief in te zetten op preventie, bescherm je niet alleen jezelf maar ook je team en je onderneming tegen juridische verrassingen. Want voorkomen blijft altijd beter dan genezen.
